محرم در اقوام و ملل
کتاب
- شناسنامه
- محرم در اقوام و ملل کد: 1943 نویسنده:محبوبه پیمانی تهیه‌کننده و ناشر: مرکز پژوهشهای اسلامی صدا و سیما حق چاپ برای ناشر محفوظ است نشانی: قم، بلوار امین، مرکز پژوهش¬های اسلامی صدا و سیما تلفن: 2919670 ـ 0251 سامانه ارتباطات: 11ـ2915510 تهران: خیابان جام جم، ساختمان شهید رهبر، طبقه زیرزمین تلفن: 22014738 ـ 021 نمابر: 22164997 دفتر خراسان: مشهد ـ خیابان امام خمینی رحمه الله ، انتهای باغ ملی، ساختمان صبا، طبقه سوم تلفن: 2215108 ـ 0511 نمابر: 2215106 info@irc.ir www.irc.ir
عادات، آداب و رسوم، اندیشهها و وضعیتی که یک گروه در آن قرار دارد، از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود. ازاین‌رو، مجالس و محافلی که در سوگ حسینی و برای احیای خاطره عاشورا، در مسجدها، حسینیهها و منازل در ایام عاشورا یا در روزهای دیگر برگزار میگردد، از پر برکتترین آثار شهادت اباعبدالله الحسین علیه السلام و زمینه مناسبی برای تبلیغ و موعظه و تقویت آگاهی مردم درباره دین و علایق مذهبی است. به همین سبب، در روایات نیز برگزاری چنین مجالسی تأکید شده است. به دلیل آنکه مأموریت رسانه، افزایش بینش و آگاهی مردم و آشنا ساختن آنها با فرهنگ غنی و میراث مفاخر فرهنگی اسلام و پیرایش و پالایش آن از خرافات و رفتار التقاطی است، شایسته است با شناخت فرهنگهای گوناگون و همچنین شناخت ماهیت و جنبش عاشورا از راه منابع مستند و خدشه‌ناپذیر برای حفظ هویت این نهضت عظیم، به تبیین، تفسیر، تعمیق و توسعه این حماسه و فرهنگ بپردازد. بی‌شک حادثه عاشورا جزو عظیم‌ترین رخدادهایی بود که در تاریخ بشری موجی عظیم پدید آورد و مسلمان و غیر مسلمان را با ارزش‌های متعالی و مفهوم حیات هدف‌دار آشنا ساخت و انگیزههای مبارزه برای حفظ کرامت انسان و نفی ستم را در انسانها ایجاد کرد. هر اندازه که مسلمانان و انسانها با درس‌های نهفته در این حرکت خونین و عمیق، بیشتر آشنا شوند و از آن بهره ببرند، به همان اندازه عزتمندتر و بزرگوارتر می‌زیند و پایه‌های حکومت طاغوت را می‌لرزاند؛ زیرا عاشورا از آزادی، محبت و عدالت حکایت میکند؛ پاکی نظر را در مبارزه می‌آموزد؛ نحوه امتناع از قبول ستم و رد استعمار را نشان می‌دهد و غیرت، شجاعت، فداکاری و پایداری در برابر مصیبتها و ثبات بر طریق حق را تعلیم می‌دهد. ازاین‌رو، مرکز پژوهشهای اسلامی میکوشد با ارائه آثار گوناگون در این زمینه، یاریگر برنامهسازان رسانه ملی در راستای تولید برنامههای فاخر برای توسعه و تعمیق بینش و آگاهی مخاطبان رسانه باشد .
نهضت حسینی و قیام عاشورا، واقعه‌ای بینظیر به شمار می‌آید؛ واقعه‌ای که هر فرد کنجکاو و علاقه‌مند به درک و فهم حقایق تاریخی را به شناخت منابع و گزارش‌های این رویداد وا می‌دارد. حادثه کربلا و تأثیرات عمیق و گسترده سیاسی و اجتماعی آن در تاریخ اسلام و به ویژه تاریخ تشیع، عظمت و اهمیت خاصی دارد. حادثه کربلا و قیام امام حسین علیه السلام بر اندیشه جهانیان، حتی غیر مسلمانان داشته، بسیاری داشته است. عظمت قیام و ویژگی‌های دیگر امام و یارانش سبب شده است که افراد بسیاری درباره این نهضت و حماسه‌آفرینان عاشورا اظهارنظر کنند. برخی نویسندگان غیر مسلمان نیز درباره این حادثه کتاب‌هایی نگاشته‌اند.قیام امام حسین علیه السلام و عظمت حادثه کربلا و تأثیرات عمیق و گسترده سیاسی و اجتماعی آن در تاریخ اسلام و به ویژه تاریخ تشیع، هر انسان آزادهای را با هر دین و مسلکی شگفت‌زده میکند. نهضت حسینی حادثهای مانده در دوره و محدوده خاصی نیست، بلکه فرهنگی الهی به شمار می‌آید که فصل‌ها و عناصر متعددی دارد که اثر نامحدود و انکارناپذیر آن در طول تاریخ، جاودانه خواهد ماند. امام حسین علیه السلام با شهادت خویش ندای آزادگی را در طول قرن‌ها و در میان همه ملتها، طنینانداز کرد. این رویداد بزرگ، احساس همدردی انسانها را برمی‌انگیزد؛ زیرا همیشه گرایش بشر به سمت مظلوم و دفاع از حق بوده است؛ قیامی که شعلههای پر فروغ آن خاموش نشدنی است و هر چه زمان می‌گذرد، جنبههای حماسی بینظیر آن بر جهانیان روشن‌تر می‌شود. امروزه نام و یاد امام حسین علیه السلام زمان و مکان را درنوردیده و قیام ایشان الگوی زندگی آزادمران جهان قرار گرفته است.
در این پژوهش برآنیم تا نهضت با معرفی و شناخت آداب و رسوم محرم در میان ملتهای گذشته و نیز سیره و سنت معصومان به بررسی گستره این مراسم در بسیاری از جوامع بپردازیم. همچنین در پی نقد فرهنگ عزاداری اقوام و ملل مختلف نبودیم، بلکه می‌خواهیم با بررسی آداب و رسوم ملتها، بازتاب دهنده عشق آنان به ائمه اطهار علیهم السلام باشیم و در راه گسترش فرهنگ صحیح عاشورا گام برداریم.
در این اثر، تنها به جلوه‌هایی کوتاه از شور و هیجان حسینی در سرزمین‌های گوناگون پرداخته‌ایم. گفتنی است نگارنده به هیچ رو خود را شایسته قلم‌فرسایی در این زمینه نمی‌داند و امید آن دارد که خوانندگان، کاستی‌های این پژوهش را نادیده بگیرند.
منبع: